Egzekucja komornicza – kiedy następuje? Czego komornik nie może zabrać podczas egzekucji długów?

Zobowiązania należy spłacać w terminie. To oczywiste stwierdzenie – jednak z różnych względów nie zawsze realizowane. To więc całkowicie naturalne, że wierzyciele domagają się spłaty swoich należności \ na wszystkie możliwelegalne sposoby.

Egzekucja komornicza to ścieżkaostateczna. Zwykle następuje po nieskutecznej windykacji, która miała na celu polubowne odzyskanie należności. Jak dokładnie przebiega i co warto wiedzieć o tym procesie? Wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu.

Kiedy wierzyciel może złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji komorniczej?

Istnieje wiele sposobów na to, by odzyskać należności. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy wszystkie próby dążące do porozumienia i prowadzenia efektywnych negocjacji z dłużnikiem zawodzą. Rozwiązaniem jest więc zwrócenie się do komornika.

Zgodnie z prawem, wierzyciel może złożyć wniosek o egzekucję komorniczą, jeśli posiada tytuł wykonawczy, czyli dokument, który potwierdza istnienie i wysokość długu, może to być np. wyrok sądu, nakaz zapłaty czy akt notarialny. Musi być on opatrzony klauzulą wykonalności, czyli adnotacją, która stwierdza, że można go egzekwować przez komornika.

Wniosek o egzekucję można złożyć w dowolnym momencie, jeśli tytuł wykonawczy nie stracił swojej mocy w wyniku przedawnienia

Taki wniosek powinien zawierać:

• dane wierzyciela i dłużnika,
• informacje o wysokości długu,
• tytuł wykonawczy z klauzulą wykonalności,
• sposób i przedmiot egzekucji,
• dane komornika, do którego wniosek jest kierowany.

Wniosek należy złożyć do komornika właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę firmy dłużnika.

Jak wygląda egzekucja komornicza?

Cały proces przebiega następująco:

1. Wierzyciel składa wniosek o wszczęcie egzekucji.
2. Komornik wysyła dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, informując go o wysokości długu, kosztach egzekucji i terminie dobrowolnej spłaty.
3. Jeśli spłata nie nastąpi w wyznaczonym czasie, komornik przystępuje do dalszych czynności egzekucyjnych.
4. Komornik ustala majątek dłużnika, który może być przedmiotem egzekucji. Może to zrobić na podstawie informacji uzyskanych od osoby zadłużonej, wierzyciela czy organów administracji publicznej. Ma prawo także dokonać oględzin miejsca zamieszkania lub pracy dłużnika.
5. W razie potrzeby komornik ma prawo zająć majątek osoby zadłużonej. Może to być np. część wynagrodzenia, środków zgromadzonych na rachunku bankowym, renty, emerytury, ruchomość (np. samochód, sprzęt, biżuteria) lub nieruchomość (np. dom, działka, mieszkanie).
6. Zajęty majątek zostaje sprzedany na licytacji publicznej lub prywatnej.  Odbywa się ona w miejscu i czasie wskazanym przez komornika. Udział w niej może wziąć każdy, kto wpłaci wadium, czyli zaliczkę na poczet ceny kupna.
7. Uzyskane z licytacji pieniądze zostają przekazane wierzycielowi – po odliczeniu kosztów komorniczych. Jeśli środki nie są wystarczające na pokrycie wszystkich roszczeń, komornik prowadzi dalsze czynności egzekucyjne - aż do całkowitego zaspokojenia wierzyciela lub do wyczerpania majątku dłużnika (możliwego do zajęcia).

Czy egzekucja komornicza może zakończyć się polubownie?

Tak, egzekucja może zakończyć się polubownie, jeżeli strony dojdą do porozumienia w sprawie spłaty należności. W takim przypadku wierzyciel może złożyć wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego do komornika lub sądu.

Umorzenie postępowania egzekucyjnego może nastąpić również z innych przyczyn, takich jak:

• całkowite zaspokojenie roszczenia wierzyciela, czyli spłata długu w pełni,
• przedawnienie roszczenia,
• bezskuteczność egzekucji, która oznacza, że komornik nie jest w stanie zająć majątku lub dochodów dłużnika,
• śmierć jednej ze stron, chyba że spadkobiercy przejmują ich prawa i obowiązki,
• odstąpienie wierzyciela od egzekucji.

Czy komornik może zająć wynagrodzenie lub emeryturę? Czy może zająć nieruchomość?

Tak, komornik może zająć część wynagrodzenia lub emerytury.  Nie może jednak zająć całej kwoty – musi pozostawić dłużnikowi środki, które zabezpieczą jego podstawowe potrzeby życiowe.

Komornik może również zająć nieruchomość, jeśli jest to konieczne do uregulowania wierzytelności. Nie może jednak zająć nieruchomości, która:

• stanowi własność lub współwłasność małżonka dłużnika i nie jest on współdłużnikiem,
• jest jedynym miejscem zamieszkania dłużnika i jego rodziny, chyba że jej wartość znacznie przekracza wysokość długu.

Czy windykator ma dostęp do rachunku bankowego dłużnika?

Nie, windykator nie ma dostępu do rachunku bankowego dłużnika. Jest to osoba, która próbuje odzyskać należność w sposób polubowny, czyli bez podejmowania kroków prawnych. Nie ma takich samych uprawnień jak komornik sądowy, który może zająć konto bankowe dłużnika w ramach egzekucji.

Windykator może nawiązać kontakt z dłużnikiem i wezwać go do spłaty zobowiązania. Ma także możliwość negocjacji warunków spłaty i np. rozłożenia należności na raty. Warto z tej opcji skorzystać, by bez ingerencji komornika i dodatkowych kosztów wrócić do równowagi finansowej.

Czego komornik nie może zająć podczas egzekucji długów?

Nie wszystko podlega zajęciu komorniczemu. Komornik musi pozostawić osobie zadłużonej przedmioty i środki umożliwiające godne przeżycie. Warto zdawać sobie sprawę, że w polskim prawie funkcjonuje kwota wolna od zajęcia, która odpowiada 75% minimalnej pensji w danym roku. Od 1 stycznia 2024 wynosi ona 3181,50 zł brutto.

Komornik nie może zająć także m.in.:

• Przedmiotów niezbędnych do podstawowego utrzymania dłużnika oraz jego rodziny. Obejmuje to meble najpotrzebniejsze do życia, sprzęty AGD (lodówka, kuchenka), żywność, a także ubrania.
• Zasiłków i świadczeń socjalnych (alimentów, świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych – np. 800 plus, zasiłków dla opiekunów, dodatków pielęgnacyjnych itd.).
• Narzędzi niezbędnych do wykonywania pracy. 
• Przedmiotów o szczególnym znaczeniu osobistym, które nie mają wartości majątkowej, takich jak zdjęcia rodzinne czy pamiątki. Zajęciu nie podlegają także przedmioty kultu religijnego.

Czym jest licytacja komornicza?

Licytacja komornicza to procedura, która ma na celu sprzedaż nieruchomości lub ruchomości należących do osoby zadłużonej w celu uregulowania długów. Może dotyczyć różnych rodzajów przedmiotów i nieruchomości, takich jak antyki, dzieła sztuki, biżuteria, maszyny, meble, samochody i inne pojazdy, sprzęt AGD i RTV, domy, mieszkania czy działki.

Licytacja odbywa się publicznie w wyznaczonym w obwieszczeniu komornika miejscu i czasie. Może w niej wziąć każdy (poza wymienionymi w przepisach osobami), kto wpłaci odpowiedniej wysokości wadium.

Czym są koszty komornicze?

Koszty komornicze to opłaty, które dłużnik bądź w niektórych przypadkach także wierzyciel musi zapłacić za prowadzenie egzekucji. To między innymi:

• opłata egzekucyjna – 10% od wartości długu,
• preferencyjna opłata egzekucyjna – 3% od kwoty należności, jeżeli doszło do uregulowania jej w całości lub w części w ciągu miesiąca od otrzymania informacji o wszczęciu postępowania egzekucyjnego,
• opłata za spłatę całości zadłużenia, czyli jego umorzenie – 5%.
• opłata za bezpodstawne wszczęcie postępowania – 0,5% od kwoty rzekomej należności.

Czy przedmioty zajęte przez komornika można odzyskać?

Tak, w niektórych przypadkach można odzyskać przedmioty zajęte przez komornika, jeśli spełnione są pewne warunki. Należy w tym celu podjąć odpowiednie kroki prawne, aby zaskarżyć czynność komornika lub uzyskać zwrot pieniędzy. Można to zrobić składając:

• wniosek do komornika o zwrot pieniędzy – jeśli zajął przedmioty czy środki w sposób niewłaściwy – np. w większej ilości niż wynosił dług, więcej niż pozwalała kwota wolny od zajęcia czy więcej niż pozwalał zakres egzekucji,
• odwołanie się od decyzji komornika – jeśli komornik nie uwzględnił sprzeciwu dłużnika lub nie zgodził się na zwrot przedmiotów,
• skargę na czynność komornika – gdy zajął przedmioty bezprawnie, np. bez tytułu wykonawczego, bez zawiadomienia dłużnika, bez zgody właściciela lub posiadacza przedmiotów,
• skargę do sądu – jeżeli komornik nie zareagował na skargę, wniosek lub odwołanie dłużnika lub nie postąpił zgodnie z prawem.

Jak złożyć skargę na czynności komornika?

Uważasz, że komornik narusza Twoje prawa lub przeprowadza swoje czynności w sposób nieprawidłowy? Możesz złożyć skargę. Może ona dotyczyć zarówno konkretnego działania komornika, jak i jego zaniechania.

Skargę można wnieść na formularzu, który zazwyczaj komornik dostarcza z zawiadomieniem o wszczęciu postępowania. Powinna ona zawierać informację o tym, czego oczekuje osoba składająca skargę.ę

Skarga jest rozpatrywana przez sąd rejonowy właściwy ze względu na siedzibę komornika. Sąd może nakazać zmianę lub cofnięcie czynności komornika oraz przywrócenie stanu poprzedniego lub zapłatę odszkodowania dłużnikowi.