Jak zmiany stóp procentowych wpływają na WIBOR? Jak wskaźnik WIBOR wpływa na ratę kredytu? Jaką zmianę wprowadzi WIRON?
Kredyty to nie darmowe pieniądze. Każda pożyczka kosztuje, a jej cena nie zależy wyłącznie od marży ustalanej przez bank. Co więcej, może ona ulegać zmianom w okresie spłaty zobowiązania.
To, ile ostatecznie zapłacisz za kredyt, zależy od oprocentowania, które może być zmienne lub stałe. W tym pierwszym przypadku oprócz marży wpływ na wysokość Twojej raty i to, jak zmienia się ona w czasie, ma WIBOR. Dowiedz się, czym dokładnie jest ten wskaźnik i kto powinien obserwować jego zmiany.
Czym jest i w jaki sposób jest wyznaczany wskaźnik WIBOR?
WIBOR to skrót od Warsaw Interbank Offered Rate. Jest to średnia stopa procentowa, po jakiej banki komercyjne działające w Polsce udzielają pożyczek innym bankom.
Stawka WIBOR jest zmienna. Jej wysokość jest ustalana codziennie przez GPW Benchmark S.A. na podstawie danych dostarczanych przez wybrane banki, które spełniają kryteria uczestnika fixingu.
Czym jest fixing? To proces określania wartości WIBOR, który odbywa się w każdy dzień roboczy. Polega on na tym, że wybrane instytucje finansowe deklarują wysokość stóp procentowych, na podstawie których są skłonne udzielić kredytów. Ogromny wpływ na ich deklaracje ma oczywiście polityka finansowa prowadzona przez Narodowy Bank Polski.
Biorą w nim udział następujące podmioty:
- Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK)
- BNP Paribas Bank Polska S.A.
- Bank Handlowy w Warszawie S.A.
- Bank Millennium S.A.
- Bank Pekao S.A.
- Santander Bank Polska S.A.
- Deutsche Bank Polska S.A.
- ING Bank Śląski S.A.
- mBank S.A.
- Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A.
Informacje o stawkach WIBOR są powszechnie dostępne. Możesz je znaleźć na wielu witrynach poświęconych tematyce finansowej lub na stronie internetowej GPW Benchmark S.A.
Wpływ stawki WIBOR oraz przyszłej stawki WIRON na raty kredytu hipotecznego
Rata kredytu hipotecznego składa się z dwóch części:
- kapitałowej (spłaca pożyczony kapitał)
- i odsetkowej (spłaca odsetki, czyli de facto jest kosztem pożyczonych pieniędzy).
Z kolei rata odsetkowa, czyli oprocentowanie, składa się z:
- marży banku (która jest stała i wynegocjowana na etapie zawierania umowy kredytowej),
- wartości wskaźnika referencyjnego (WIBOR, a w przyszłości WIRON), który ulega zmianom.
Wpływ WIBOR (czy w niedalekiej przyszłości WIRON) na wysokość rat kredytów hipotecznych opiera się na prostych zasadach. Gdy wskaźnik ten rośnie, wzrastają także raty odsetkowe kredytów. Z kolei w sytuacji, kiedy WIBOR maleje, zmniejsza się również oprocentowanie pożyczek.
WIBOR a raty kredytów innych niż mieszkaniowe
WIBOR wpływa na oprocentowanie nie tylko kredytów mieszkaniowych, ale także gotówkowych, samochodowych, inwestycyjnych, konsolidacyjnych i innych. Wpływ jest dokładnie taki sam jak w przypadku kredytów hipotecznych, czyli:
- wzrost WIBOR = wzrost raty,
- a spadek WIBOR = spadek raty
Oczywiście mowa tu o kredytach wyłącznie z oprocentowaniem zmiennym. W przypadku pożyczek gotówkowych zawieranych na krótki okres (np. 2-3 lata), jest ono najczęściej jednak stałe.
Co więcej, wysokość WIBORu ma znaczenie nie tylko dla kredytobiorców, ale także dla osób posiadających oszczędności. Ma on wpływ na oprocentowanie kont oszczędnościowych, lokat bankowych i obligacji korporacyjnych.
Po jakim czasie zmiana stóp procentowych powoduje zmianę wskaźnika WIBOR? Czym jest WIBOR 3M i WIBOR 6M?
Zmiana stóp procentowych powoduje zmianę wskaźnika WIBOR z pewnym opóźnieniem. To prawda, że jego wartość zmienia się codziennie. Nie oznacza to jednak, że każdego dnia aktualizują się także raty kredytów.
WIBOR określa się dla różnych okresów. Właśnie dlatego możesz natrafić na pojęcia WIBOR 3M czy WIBOR 6M. Za pomocą tych symboli określa się termin, na jaki banki udzielają sobie pożyczki. W tym czasie nie zmienia się stopa procentowa.
Możemy wyróżnić następujące stawki:
- ON (overnight) – wysokość rocznej stopy procentowej, jaką banki zapłacą za środki przyjęte na jeden dzień.
- TN (tomorrow next) – wysokość rocznej stopy procentowej, jaką banki zapłacą za środki pożyczone od jutra na jeden dzień.
- SW (spot week) – środki pożyczone na jeden tydzień od momentu dostawy, która następuje po dwóch dniach roboczych.
- 1M (one month) – środki pożyczone na jeden miesiąc.
- 3M (three months) – środki pożyczone na trzy miesiące.
- 6M (six months) – środki pożyczone na sześć miesięcy.
- 1R (one year) – środki pożyczone na jeden rok.
Stawki WIBOR 3M i 6M (WIBOR trzymiesięczny i sześciomiesięczny) to najbardziej interesujące pojęcia dla kredytobiorców. Są to bowiem zdecydowanie najczęściej wykorzystywane wskaźniki referencyjne do ustalania oprocentowania kredytów o zmiennej stopie procentowej, w szczególności kredytów hipotecznych.
Wskaźnik WIBOR 3M oznacza, że oprocentowanie zmienia się co 3 miesiące, a WIBOR 6M oznacza, że oprocentowanie zmienia się co 6 miesięcy. To dlatego Twoja rata nie zmienia się od razu, gdy NBP ogłasza podwyżkę czy obniżkę stóp procentowych.
WIRON (następca WIBOR) – czym będzie się różnił od swojego poprzednika? W jaki sposób jest naliczany?
Aktualnie z wielu powodów trwa proces zastępowania WIBORu nowym wskaźnikiem - WIRON. Według najnowszych informacji ma on zastąpić WIBOR całkowicie do końca 2027 roku.
Dlaczego zapadła taka decyzja? Stało się tak m.in. z następujących powodów:
- Główną różnicą między wskaźnikiem WIRON a WIBOR jest sposób ich obliczania. WIRON bazuje na rzeczywistych transakcjach, które już zostały dokonane, dzięki czemu jest bardziej precyzyjny i wiarygodny. Jest także wyliczany na podstawie danych płynących z przedsiębiorstw. Z kolei WIBOR bazuje na prognozach, które mogą być zniekształcone przez czynniki subiektywne lub rynkowe.
- WIRON jest też bardziej odporny na zmiany koniunktury gospodarczej i polityki monetarnej, gdyż odzwierciedla aktualne warunki rynkowe. WIBOR z kolei jest bardziej wrażliwy na te czynniki, ponieważ opiera się na oczekiwaniach na przyszłość.
- WIBOR jest ustalany niemal codziennie, ale jego wartość w kolejnych dniach nie jest zależna od poprzednich odczytów. Natomiast nowy wskaźnik jest wyliczany jako procent składany z dziennych notowań z ostatnich trzech miesięcy.
- W końcu WIRON jest podawany z dużo większą dokładnością niż WIBOR - do piątego miejsca po przecinku.
Czy kredytobiorca może zabezpieczyć się przed zmianami stawki WIBOR?
Jeżeli nie chcesz, aby stawka WIBOR wpływała na wysokość raty Twojego zobowiązania, najlepszym rozwiązaniem będzie wzięcie kredytu ze stałym oprocentowaniem.
Ma on z góry określoną wysokość oprocentowania na cały okres kredytowania. Oznacza to, że jako kredytobiorca nie musisz martwić się o zmiany stawki WIBOR. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że oprocentowanie stałe jest zwykle wyższe niż oprocentowanie zmienne w danym momencie.
Warto w tym kontekście wspomnieć także o wprowadzonym w 2023 roku tzw. bezpiecznym kredycie 2 proc. To program uruchomiony przez rząd PiS, który gwarantuje dopłaty do rat kredytów hipotecznych przez 10 lat od momentu zawarcia umowy kredytowej. Program ma być kontynuowany w 2024 roku, ale mają obowiązywać limity. Nie jest to także opcja dostępna dla każdego – by zaciągnąć taką podwyżkę, trzeba spełnić określone warunki.
W jakim celu RPP (Rada Polityki Pieniężnej) zmienia stopy procentowe?
RPP, czyli organ NBP, zmienia stopy procentowe po to, by utrzymać inflację na oczekiwanym poziomie. Cel inflacyjny wynosi w tej chwili 2,5% z dopuszczalnym odchyleniem o 1 punkt procentowy w obie strony.
Gdy inflacja wzrasta (jak miało to miejsce w ostatnich latach), RPP podnosi stopy, by wyhamować jej wzrost. W odmiennej sytuacji, obniża stopy procentowe. Dzieje się tak przede wszystkim, gdy NBP chce pobudzić gospodarkę, która jest w recesji. Może także utrzymywać je na niezmienionym poziomie, jeżeli ocenia, że ich wysokość jest adekwatna do obecnej sytuacji gospodarczej i inflacyjnej.
Warto zdawać sobie sprawę, że stopy procentowe NBP wpływają na koszt i dostępność pieniądza w gospodarce, a wraz ze wzrostem stopy referencyjnej rosną raty kredytów o zmiennym oprocentowaniu. Co ważne, podwyżki stóp procentowych nie powodują wzrostu cen, a raczej mają na celu ich obniżenie. Celem decyzji Rady Polityki Pieniężnej jest przecież zatrzymywanie inflacji.
